Rozwój firmy wiąże się z potrzebą dodatkowych rąk do pracy. W zależności od rodzaju prac i od naszych możliwości możemy zdecydować się na zatrudnienie pracownika na podstawie umowy o pracę, współpracować na podstawie umowy zlecenie lub umowy o dzieło. Możemy też zdecydować się na pomoc osoby z najbliższej rodziny, wówczas będziemy mówić o osobie współpracującej.  W artykule scharakteryzuję formy zatrudnienia oraz koszty z jakimi się wiążą.

Decydując się na zatrudnienie pracownika zwykle rozpoczynamy od zastanowienia się czego będziemy oczekiwać od kandydata i jaki będzie jego zakres obowiązków oraz na ile godzin pracy dziennie lub miesięcznie będzie nam potrzebny. Uświadomienie sobie tego pozwoli nam dobrać odpowiednią formę zatrudnienia i zaoszczędzi nam później czasu na bezowocne rozmowy kwalifikacyjne. A że czas to pieniądz, to warto to zrobić. Mając w głowie zarys obowiązków, które chcielibyśmy przekazać na ręce współpracownika przyjrzyjmy się jaką formę zatrudnienia możemy wybrać.

 

Umowa o pracę

Jest to najczęstsza forma zatrudnienia, w której zarówno pracodawca jak i pracownik mają swoje prawa, jak i obowiązki. Czy to pracodawca ma więcej praw, czy też pracownik ? tutaj zdania są podzielone, bo  jak wiadomo punkt widzenia zależy od punktu siedzenia. Aby to rozstrzygnąć, to należałoby się przyjrzeć  przepisom regulującym te wzajemne relacje. Przepisów w tym zakresie jest niemało: najważniejszym jest Kodeks pracy, lecz towarzyszy mu mnóstwo innych aktów prawnych związanych z przepisami BHP, chorobami zawodowymi, dokumentacją pracowniczą, itd. Z punktu widzenia przedsiębiorcy minusem jest z pewnością duża formalizacja samego zatrudnienia, jak i jego przebiegu. Począwszy od obowiązkowych badań lekarskich pracownika, przez szkolenie BHP czy szkolenia z udzielania pierwszej pomocy. Później ewidencje czasu pracy, karty wynagradzania, listy płac, dokumenty do ZUS-u oraz urlopy, choroby, opieki pracownika, itd.  Jednak niewątpliwym plusem jest możliwość posiadania pracownika, który jest podporządkowany pracodawcy oraz któremu może on narzucić miejsce, czas i formę wykonywania pracy.  Pracodawca  ma również możliwość zabezpieczenia się przez ewentualnymi szkodami ze strony pracownika poprzez kodeksową odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy lub wprowadzenie umów o  odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie czy pieniądze oraz umowę o  zakazie konkurencji.

Jak wygląda to od strony kosztowej? Przy umowach o pracę obowiązuje minimalne wynagrodzenie, które w 2013 r. wynosi 1.600 zł brutto. Jeśli zatrudnimy pracownika na część etatu, to ulega ono proporcjonalnemu zmniejszeniu. Przy założeniu podstawowych kosztów uzyskania (111,25 zł) i potrącania miesięcznie kwoty wolnej (46,33 zł) wyliczenia przedstawiają się następująco:

wynagrodzenie brutto 1.600 zł, to dla pracownika wynagrodzenie netto 1.181,38 zł,

a dla pracodawcy koszt i wydatek w wysokości 1.951,84 zł

 

Umowa zlecenie

Należy do umów cywilnoprawnych, ponieważ regulowana jest Kodeksem cywilnym. Osoba wykonująca pracę na podstawie takiej umowy nie jest pracownikiem w rozumieniu Kodeksu pracy, czyli nie ma wymogów dotyczących czasu pracy, urlopów, itp. Umowa zlecenia nie może jednak posiadać cech charakterystycznych dla stosunku pracy, czyli: wykonywania pracy w warunkach podporządkowania zleceniodawcy, wykonywanie prac w miejscu i czasie narzuconym przez zleceniodawcę czy zapisu o konieczności osobistego świadczenia zlecenia przez zleceniobiorcę. W trakcie kontroli inspektorzy Państwowej  Inspekcji Pracy oraz  ZUS skrupulatnie to sprawdzają.  Jeżeli inspektorzy PIP stwierdzą, że pomimo nazwy umowy, ?umowa zlecenie?, jest ona świadczona w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy, to jest to zagrożone karą grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.

Od strony kosztowej umowa zlecenie przedstawia się następująco (przy założeniu przystąpienia przez zleceniobiorcę do ubezpieczeń społecznych, łącznie z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym oraz 20% kosztów uzyskania przychodów):

wynagrodzenie brutto 1.600 zł, to dla zleceniobiorcy wynagrodzenie netto 1.181,38 zł,

a dla zleceniodawcy koszt i wydatek w wysokości 1.931,84 zł

W powyższym wyliczeniu dla zachowania porównywalności kosztów w innych formach zatrudnienia przyjęłam również wynagrodzenie brutto w wysokości 1.600 zł. Oczywiście w przypadku umowy zlecenia nie występuje pojęcie wynagrodzenia minimalnego, co więcej można nawet wprowadzić do umowy zlecenia  zapis, że będzie ona świadczona bez wynagrodzenia (może być nieodpłatna).  

 

Umowa o dzieło

To również umowa cywilnoprawna regulowana przepisami Kodeksu cywilnego. W ramach niej wykonawca zobowiązuje się wykonać określone dzieło na rzecz zamawiającego, np. stworzenie rzeczy, projektu, przeprowadzenia wykładu, itp. Umowa o dzieło jest, tzw. umową rezultatu, co oznacza, że warunkiem otrzymania wynagrodzenia jest jego wykonanie w sposób prawidłowy i zgodny z zamówieniem. Wykonawca dzieła nie musi go robić samodzielnie, ani nie podlega poleceniom zamawiającego.

Koszt takiego zatrudnienia jest najmniejszy, ponieważ nie występują tutaj składki ZUS (chyba, że umowa o dzieło będzie zawarta z własnym pracownikiem, to wystąpi oskładkowanie). Założeniem do wyliczeń są podstawowe koszty uzyskania przychodów w wysokości 20%:

wynagrodzenie brutto 1.600 zł, to dla wykonawcy dzieła netto 1.370 zł,

a dla zamawiającego koszt i wydatek w wysokości 1.600 zł

Podobnie jak przy umowie zlecenia przyjęto dla porównywalności obliczeń kwotę wynagrodzenia brutto w wysokości 1.600 zł. Tutaj również nie występuję wynagrodzenie minimalne. Przy niektórych umowach można zastosować podwyższone koszty uzyskania przychodów w wysokości 50%. Nie mają one jednak wpływu na koszt przedsiębiorcy, a jedynie na zarobek wykonawcy dzieła.  

 

Osoba współpracująca

Posłużę się tutaj definicją osoby współpracującej z Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ponieważ ona bezpośrednio wpływa na koszty tej formy współpracy.

Osobą współpracującą z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą jest małżonek, dziecko własne, dziecko przysposobione, rodzic, macocha i ojczym oraz osoba przysposabiająca, jeżeli pozostaje z przedsiębiorcą we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje z nią przy prowadzeniu działalności.

Z uwagi na powyższe, niezależnie od tego czy zawrzemy umowę o pracę, np. z wynagrodzeniem minimalnym, to osoba współpracująca będzie miała takie same składki ZUS jak przedsiębiorca, czyli płacone od kwoty 2.227,80 zł (podstawa obowiązująca w 2013 r.). Przy czym będą one kosztem przedsiębiorcy.   Przypomnę, że składki na ubezpieczenie społeczne to kwota 710,67 zł, składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 261,73 zł, a na Fundusz Pracy 54,58 zł.

 

Marta Czajowska-Wawak

Kancelaria Księgowo-Podatkowa ?MERITUM? S.C.

www.meritumsc.pl