W wojewódzkich urzędach w dalszym ciągu toczą się postępowania w sprawach potwierdzenia prawa do rekompensaty za tzw. mienie zabużańskie. Choć termin do złożenia wniosku w tego typu sprawach upłynął ponad 11 lat temu w dniu 31 grudnia 2008 r., postępowania te nadal trwają. Poniżej wyjaśniamy kto może uzyskać tego typu świadczenie pieniężne.

Mienie zabużańskie – jakich ziem dotyczyło?

Mieniem zabużańskim określane są tereny, które przed II wojną światową należały do terytorium Polski i były zamieszkiwane przez Polaków, którzy zostali przymusowo wysiedleni w latach 1944-1952 na podstawie układów republikańskich zawartych przez PKWN z republikami radzieckimi. Są to ziemie leżące za rzeką Bug, która stanowi obecnie granicę państwa polskiego na wschodzie, stąd nazwa „mienie zabużańskie”.

Część odszkodowań za utracone ze względu na okołowojenne wysiedlenia nieruchomości Zabużanie otrzymali w latach powojennych, kiedy to wartość pozostawionego mienia zaliczano na poczet innej nieruchomości zakupionej od Skarbu Państwa albo opłaty za prawo użytkowania wieczystego nieruchomości. W związku jednak z faktem, iż nie wszyscy otrzymali tego typu świadczenia, 15 lat temu ustawodawca uchwalił ustawę przyznającą pozostałym wysiedleńcom prawo do rekompensaty.

Prawo do rekompensaty za mienie zabużańskie – ustawa z 8 lipca 2005 roku

Ustawą z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej przyznano Zabużanom możliwość ubiegania się o świadczenie pieniężne za utracone mienie. Rekompensatę ustala się w wysokości stanowiącej 20 % pierwotnej wartości pozostawionego majątku. Taka procentowa wysokość wypłacanego byłym właścicielom świadczenia jest niejako kompromisem pomiędzy oczekiwaniami poszkodowanych przed laty byłych właścicieli, którzy utracili cały swój dorobek życia, a obecnymi możliwościami płatniczymi państwa polskiego.

Rekompensata za mienie zabużańskie – kto może się ubiegać i jak to zrobić?

O wymogach, jakie musi spełnić były właściciel nieruchomości, aby móc otrzymać rekompensatę za mienie zabużańskie mówi artykuł art. 2 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (tu przeczytasz więcej o formach realizacji prawa do rekompensaty za mienie zabużańskie). Stosownie do powyższego przepisu, prawo do rekompensaty przysługuje byłemu właścicielowi nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli właściciel ten był w dniu 1 września 1939 r. obywatelem polskim i zamieszkiwał w dniu 1 września 1939 r. na byłym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto osoba ta musiała opuścić byłe terytorium RP lub zostać z niego wypędzona w związku z wybuchem II wojny Światowej.

Istotne jest, aby wszystkie te przesłanki zostały spełnione łącznie, gdyż w przypadku niespełnienia się choćby jednej z nich prawo do rekompensaty za mienie pozostawione nie będzie przysługiwać. Warto podkreślić, iż rekompensata przysługuje również spadkobiercom zmarłego byłego właściciela nieruchomości, jeśli spadkobiercy posiadają obywatelstwo polskie