Prawo karne to zespół norm prawnych zakazujących, pod groźbą kar, popełniania czynów, które stanowią ustawowo określone przestępstwa. Ta dziedzina prawa dzieli się na prawo karne materialne, prawo karne procesowe i prawo karne wykonawcze. Jaki obszar prawa karnego obejmuje każda z nich?

Zakres prawa karnego materialnego, procesowego i wykonawczego

Prawo karne materialne zawiera przepisy normujące kwestie odpowiedzialności karnej człowieka za czyny zabronione pod groźbą kary. Odnosi się do takich terminów jak przestępstwo, kara, wina, czyn zabroniony czy okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną. Zawiera zbiór czynów zabronionych oraz skutki prawne w postaci kar i środków karnych, mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów prawa karnego.

Prawo karne procesowe to z kolei zespół norm prawnych realizujących przepisy prawa karnego materialnego. Przede wszystkim reguluje zasady dokonywania czynności procesowych oraz kształtuje treść praw i obowiązków organów procesowych, stron i innych uczestników postępowania. Postępowanie karne ma na celu ustalić, czy został popełniony czyn zabroniony oraz wykryć i pociągnąć do odpowiedzialności karnej jego sprawcę.
Prawo karne wykonawcze jest natomiast zbiorem norm dotyczących wykonywania orzeczeń zapadłych w postępowaniach procesowych. Reguluje ono postępowanie wykonawcze oraz sprawuje nadzór nad legalnością i prawidłowością wykonywania orzeczonych sankcji.

Jak zaznacza ekspert z księgarni prawniczej Student.profinfo.pl: „Podstawowym źródłem prawa karnego materialnego, procesowego i wykonawczego jest ustawa z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks postępowania karnego oraz tytuł I, II i III ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeksu karnego skarbowego”.

Uczestniczy postępowania karnego

Postępowanie karne jest prowadzone przez dwa organy: policję i prokuratora. Zadaniem policji jest prowadzenie dochodzenia i realizowanie poszczególnych czynności śledztwa, zleconych przez prokuratora. Zadaniem policji jest przede wszystkim dokonywanie zatrzymań, aresztowań, przeszukań i przesłuchiwanie świadków. Policja wykonuje również czynności techniczne, takie jak doprowadzanie podejrzanych, oskarżonego i świadków.

Prokurator to z kolei podstawowy organ postępowania przygotowawczego i sądowego. W postępowaniu przygotowawczym obowiązki prokuratora polegają przede wszystkim na prowadzeniu lub nadzorowaniu toku postępowania. Z kolei w trakcie postępowania sądowego staje się on stroną postępowania i występuje w roli oskarżyciela.