W tym tygodniu zapraszamy do lektury 3. części Kalendarium z Kalendarza Beskidzkiego 2013, a w niej - co się wydarzyło na naszych ziemiach nieco ponad 100 lat temu.

Przed 125 laty
11 II 1888 r. w Kolbuszowej urodził się Walenty Franciszek Augustynowicz (zm. 19 III 1967 r. w Żywcu) ? nauczyciel, żołnierz WP oraz AK. W latach 1915-18 w niewoli rosyjskiej. W latach 1921-39 był nauczycielem w Żywcu, w czasie wojny prowadził tajne nauczanie. 
20 VII 1888 w Białej (ul. Wyzwolenia 33) urodził się Emil Zegadłowicz (zm. 24 II 1941 r. w Sosnowcu) ? poeta, prozaik, tłumacz, polonista, germanista, historyk sztuki, kolekcjoner.
25 VII 1888 r. w Goleszowie urodził się Józef Sztwiertnia (zm. na zawał 28 V 1928 r.) ? działacz spółdzielczy i związkowy.
17 VII 1888 r. w Pewelce urodził się Rudolf Drapella (zamordowany przez sowietów w 1940 r. w Katyniu) ? urzędnik, mjr Wojska Polskiego. 17 XI 1918 r. pod jego wodzą na odsiecz Lwowa ruszyła pierwsza ochotnicza kompania ziemi żywieckiej.
W 1888 r. w Cieszynie urodził się Stanisław Macura (zm. w 1972 r.) ? pianista, skrzypek, dyrygent i organizator chórów na Śląsku Cieszyńskim; ukończył prawo w UJ i w Wiedniu,
W 1888 r. zbudowano linię kolejową Cieszyn ? Bielsko. Kolej połączyła również Białą z Bielskiem i Krakowem.

Przed 120 laty
15 V 1893 r. w Janowicach urodził się Franciszek Adamski (zm. 23 I 1988 r. w Bielsku-Białej) ? nauczyciel, legionista, w latach 1915-18 w niewoli rosyjskiej, w latach 1940-41 w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych; uczył m.in. w Janowicach i Straconce.
31 VII 1893 r. w Bestwinie urodził się Antoni Pająk (zm. 26 XI 1965 r. w Londynie) ? polityk, redaktor, publicysta, działacz PPS, żołnierz II Brygady Legionów Polskich; w czasie wojny zesłany na Syberię, w latach 1955-65 premier rządu RP na uchodźstwie. 
W 1893 r. urodził się Leon Karol Habsburg (zm. IV 1939 r.) ? arcyksiążę, właściciel dóbr bestwińskich, rotmistrz ułanów WP w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r., właściciel steyera ? pierwszego samochodu w historii Bestwiny.
W 1893 r. w Bielsku powstała elektrownia.

115 lat temu
1 I 1898 r. w Cieszynie urodził się Wiktor Ullmann (zm. 18 X 1944 r. w KL Auschwitz-Birkenau) ? kompozytor i dyrygent pochodzenia żydowskiego; jego opera ?Cesarz Atlantydy? napisana w obozie w Terezinie została uratowana i wystawiona po raz pierwszy podczas XV Festiwalu im. Ady Sari w Nowym Sączu w 2009 r.
28 II 1898 r. w Bestwinie urodził się Antoni Wieczorkiewicz (zm. 8 XI 1963 r.) ? wójt Bestwiny, prezes Okręgowego Towarzystwa Organizacji i Kółek Rolniczych, poseł na sejm II RP. W czasie wojny aresztowany przez gestapo i NKWD; po wojnie szykanowany przez UB. O rodzinie Antoniego Wieczorkiewicza piszemy szerzej wewnątrz numeru.
25 V 1898 r. w Białej urodził się Tadeusz Bąk (zm. w 1963 r. w Oleśnie) ? nauczyciel, działacz społeczny, kierownik szkół na Żywiecczyźnie; więzień obozów hitlerowskich.
19 VIII 1898 r. na lodowcu Ebenferner w Alpach Tyrolskich zginął tragicznie Bolesław Kotula (ur. 27 X 1849 r. w Cieszynie) ? zoolog i botanik, był m.in. asystentem w UJ.
19 IX 1898 r. w Łazach na Zaolziu urodził się Emanuel Hałacz (rozstrzelany przez hitlerowców 15 IX 1941 r. w Krakowie) ? lekarz internista. Pracował w Radzie Narodowej w Cieszynie, za co był przez Czechów więziony. W czasie wojny pomagał byłym żołnierzom WP i uchodźcom ze Śląska.
22 X 1898 r. w Tresnej urodził się Władysław Steblik (zm. 16 VI 1971 r. w Żywcu) ? ppłk dypl. piechoty WP, obrońca Lwowa w 1919 r., szef Oddziału II Sztabu Armii ?Kraków? w 1939 r. Pisał prace naukowe o Armii ?Kraków?, które wydano na Zachodzie (1949) oraz w Polsce (cztery lata po jego śmierci).
13 XI 1898 r. w Łodzi urodził się Aleksander Marten ? właściwie Marek Tennenbaum (zm. w 1942 r. w nieznanym miejscu) ? aktor teatru i filmu, reżyser filmowy żydowskiego pochodzenia, Bielski Otello. Od r. 1929 występował na deskach Teatru Miejskiego w Bielsku.
W 1898 r. w Bolechowie w Galicji urodziła się Kazimiera Alberti (zm. 28 V 1962 r. w Bari we Włoszech) ? poetka, powieściopisarka, tłumaczka, działaczka kulturalna. Od 1930 r. mieszkała w Białej Krakowskiej.
W 1898 r. urodził się Maksymilian Metzendorf (zm. 17 II 1997 r. w Bielsku-Białej) ? działacz społeczności żydowskiej, ostatni przewodniczący Kongregacji Wyznania Mojżeszowego, przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej.
18 II 1898 r. w Cieszynie zm. Andrzej Cinciała (ur. 8 VI 1825 r. w Kozakowicach Grn.) ? działacz narodowy, dr prawa. Redagował pierwsze polskie pismo na Śląsku Cieszyńskim ? Tygodnik Cieszyński, był m.in. współzałożycielem Czytelni Ludowej w Cieszynie.
10 V 1898 r. w Cierlicku urodził się Brunon Kotula (zm. 15 III 1961 r. w Cieszynie) ? księgarz, wydawca, prezes Związku Kupców w Cieszynie.

Przed 110 laty
7 II 1903 r. w Karwinie urodził się Józef Badura (zginął prawdopodobnie w marcu 1943 r. rozstrzelany w więzieniu w Krakowie) ? nauczyciel, działacz społeczny, polityk, socjalista.
25 II 1903 r. w Cieszynie urodził się Kazimierz Popiołek (zm. 28 XII 1986 r. w Katowicach) ? historyk, prof. Uniwersytetu Wrocławskiego, prorektor UJ i pierwszy rektor UŚ, doktor honoris causa UŚ, uczestnik Powstania Warszawskiego, więzień obozów hitlerowskich.
27 IX 1903 r. w Bielsku urodził się Walter Kuhn (zm. 25 VIII 1983 r. w Salzburgu) ? niemiecki historyk. W 1981 r. wydał monografię Bielska-Białej.
We wrześniu 1903 r. otwarto Szkołę Ludową i Wydziałową Męską w Skoczowie, której dyrektorem został Karl Kreisl.

105 lat temu
16 I 1908 r. w Orłowej urodził się Adolf Fierla (zm. 8 IX 1967 r. w Londynie) ? nauczyciel, pisarz, wzór regionalisty.
27 II 1908 r. w Brzeżanach k. Tarnopola urodziła się Maria Sarnicka (zm. 30 sierpnia 1990 r. w Bielsku-Białej) ? nauczycielka, filozofka, bibliotekarka. Od 1948 do 1968 r. dyrektorowała Miejskiej Bibliotece Publicznej w Bielsku-Białej. O Marii Sarnickiej piszemy szerzej wewnątrz numeru.
29 II 1908 r. w Suchej Górnej urodził się Emanuel Guziur (zm. 1 II 1989 r. w Cieszynie) ? dyrygent, publicysta, twórca zespołów śpiewaczych i orkiestr na Śląsku, w Wielkiej Brytanii i Francji, komendant cywilnej obrony Śląska Cieszyńskiego w 1939 r., żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, pierwszy red. nacz. Głosu Ziemi Cieszyńskiej (1955-56). 
4 III 1908 r. w Nowym Sączu urodził się Kazimierz Kopczyński (zm. w 1992 r. w Bielsku-Białej) ? malarz, pedagog, współzałożyciel grupy artystycznej ?Beskid?. W czasie wojny był więziony w hitlerowskich obozach. Po wojnie osiadł w Bielsku-Białej. 
23 IX 1908 r. w Karwinie urodził się Franciszek Michał Bajorek (zm. 23 XI 1987 r. w Londynie) ? prawnik, prezes ZG Związku Akademików Mniejszości Polskiej w Czechosłowacji ?Jedność? i Związku Polskich Chórów na Zaolziu, poseł do Sejmu Śląskiego w Katowicach. Opublikował wiele tekstów na rzecz praw Polski do Zaolzia. 
7 XII 1908 r. powstało w Cieszynie Towarzystwo Śpiewacze ?Harmonia?. Początkowo działało jako chór męski prowadzony przez Wojciecha Marka. Jego tradycje kontynuuje Chór Uniwersytetu Śląskiego ?Harmonia? w Cieszynie.
18 XII 1908 r. w Cieszynie urodził się Adam Hławiczka (zm. 18 I 1995 r. w Wiśle) ? duchowny luterański, muzyk, absolwent Wydziału Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego.
W 1908 r. Maria Konopnicka napisała w Cieszynie Rotę, do której muzykę napisał Feliks Nowowiejski.